Czym są markery nowotworowe

Markerami nowotworowymi nazywa się specyficzne cząsteczki, które powstają w naszym organizmie. Kiedy ich stężenie jest podwyższone, istnieje możliwość, że w organizmie toczy się proces nowotworowy. Markery zwane są też wskaźnikami lub znacznikami nowotworowymi, gdyż pomagają w postawieniu diagnozy i monitorowaniu choroby. Przedstawiamy charakterystykę markerów nowotworowych.

Markery nowotworowe – co o nich wiemy?

Markery nowotworowe to cząsteczki krążące we krwi. Przybierają postać różnych substancji, w tym enzymów, antygenów, białek lub hormonów. Dzięki markerom można wykryć chorobę nowotworową. Jak tłumaczą specjaliści z Centrum Medycznego ENDOMED, różne guzy wytwarzają różne markery. Zdarza się, że jeden guz może wydzielać ich kilka. Innym razem jeden marker może odpowiadać kilku postaciom raka. Podwyższony poziom markerów nowotworowych może więc oznaczać raka, choć wcale nie musi – zdarza się, że ich wyższe stężenie towarzyszy takim chorobom zapalnym, jak schorzenia wątroby, nerek i trzustki. Mimo wszystko, podwyższenie poziomu markerów nowotworowych powinno skłonić lekarza do zlecenia dodatkowych badań w celu wykluczenia nowotworu.

Markery nowotworowe a profilaktyka raka

Nie jest tajemnicą, że wystarczająco wcześnie wykryty nowotwór jest prawie w 100% uleczalny. Ważne są więc wszelkie sygnały świadczące o jego występowaniu w organizmie. W niektórych przypadkach za wykrycie nowotworu mogą być odpowiedzialne właśnie markery. Do wskaźników nowotworowych, dzięki którym można wykryć chorobę nowotworową należą, takie markery jak:

• PSA – antygen swoisty stercza, oznaczenie jego poziomu we krwi powinni wykonywać mężczyźni po 40. roku życia, w tym przede wszystkim ci, u których zdiagnozowano nawet niewielki przerost prostaty; podwyższenie tego antygenu w zasadzie zawsze wskazuje raka prostaty,
• Kalcytonina i tyreoglobulina – związki wytwarzane przez tarczyce, które są markerami nowotworów tarczycy; monitorować powinny je te osoby, u których wykryto niezłośliwe guzki tarczycy,
• AFP (alfa-fetoproteina) – wytwarzana przez komórki płodu, jej poziom podnosi się u kobiet w ciąży i noworodków, u pozostałych osób jej wyższy poziom wiąże się z prawdopodobieństwem raka pierwotnego wątroby (takiego, który nie powstał w wyniku przerzutu)
• AFP i hCG – ich podwyższony poziom jest typowy dla raka zarodkowego jądra albo jajnika.

Rola markerów nowotworowych w leczeniu raka

Markery nowotworowe odgrywają ważną rolę nie tylko w diagnozowaniu, ale i w leczeniu chorób nowotworowych. Dzięki ich oznaczaniu lekarze mogą trzymać rękę na pulsie i na bieżąco sprawdzać efekty zastosowanej terapii.